Paryska 232A | Skarżysko-Kamienna +48 663 01 55 99 kontakt@skarzysko24.pl
- Reklama -
Image

100 lat temu...: Pierwsza Rada i władze miasta Kamienna

1 stycznia 1923r. ówczesna osada Kamienna (od 1928 roku Skarżysko-Kamienna) uzyskała prawa miejskie. Zbliżający się jubileusz 100-lecia miasta jest doskonałą okazją do bliższego spotkania z historią miejsca, w którym przyszło nam żyć. W ramach projektu Skarżyskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich WiekFEST - 100 lat wspólnoty miasta Skarżyska-Kamiennej. Świadomi przeszłości, patrzymy w przyszłość do końca roku, w cyklicznie publikowanych artykułach przygotowanych we współpracy z historykami badającymi dzieje naszej Małej Ojczyzny, postaramy się przybliżyć Państwu mniej i bardziej znane fakty z historii naszego miasta. Dzisiaj czas na przybliżenie okoliczności ukonstytuowania się władz w mieście Kamienna.

4 kwietnia 1923 r.
starosta powiatu koneckiego – Czesław Gajzler wydał zarządzenie zorganizowania wyborów do rady miasta Kamiennej na dzień 6 maja 1923 r.

Na przygotowanie list wyborczych, a także szersze prezentowanie programów nie było zbyt wiele czasu. Już 3 maja 1923 r. Przewodniczący Głównego Komitetu Wyborczego Stanisław Zaleski ogłosił 4 listy imienne kandydatów na radnych miasta Kamiennej.

1 lista endecka zawierała pierwotnie 36 nazwisk. Na pierwszych miejscach znaleźli się: Wacław Węgrzecki (38 lat, prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Kamiennej), ks. Węgliński Jan (32 lata, proboszcz parafii Bzin, od 1925 r. pierwszy proboszcz nowopowstałej parafii w Kamiennej), Piotr Tylman (38 lat, przemysłowiec), na 4 miejscu tej listy znalazł się Andrzej Bałtruszajtis – został jednak skreślony, gdyż nie posiadał polskiego obywatelstwa, wypadł również dotychczasowy wójt - Antoni Biernacki, który został skreślony z listy. Najmłodszym kandydatem na radnego z tej listy był 29-letni buchalter – Henryk Trzaskowski, natomiast najstarszym (63 lata) - zasłużony dla Kamiennej felczer - Karol Długasiewicz. Na liście endeckiej znalazł się 1 ksiądz, 2 – nauczycieli, kilku pracowników umysłowych, zdecydowana większość to rzemieślnicy i pracownicy, głównie kolei.

Również chadecka lista kandydatów zawierała 35 kandydatów. Otwierał ją znany z dotychczasowej działalności samorządowej Antoni Sieczka (54 lat – rolnik), W dalszej kolejności na wysokich pozycjach znaleźli się Szczepan Rożek (46 lat – przemysłowiec), Ludwik Wiatr (najstarszy wśród kandydatów - 67 lat – rolnik), z listy, z 4 miejsca został skreślony Teofil Garbacz ( pełniący obowiązki wójt). Z następnych miejsc kandydowali: Roman Bartosiewicz (52 lat – właściciel domu), Franciszek Pająk (47 lat – odlewnik). Najmłodszym kandydatem z tej listy był 29-letni przemysłowiec - Wiktor Barciński. W sumie na liście znalazło się 2 przemysłowców, 11 rolników, pozostali to rzemieślnicy różnych profesji (masarz, kowal, piekarz, ślusarz), robotnicy, 3 właścicieli domów, właściciel składu aptecznego, felczer, kupiec.

Skromniejsza tym razem była lista PPS-u. Zawierała nazwiska 24 kandydatów. Otwierał ją Wincenty Bilski (36 lat – rachmistrz kolejowy), dalej 37-letni ślusarz Jan Cegliński i Władysław Szczerba, 37 – letni pracownik biurowy), najmłodsi na liście to: Stanisław Przygoda (29-letni ślusarz ) i jego rówieśnik - Bolesław Denkiewicz (również ślusarz). Wśród kandydatów najwięcej było ślusarzy (12), tokarzy (3), przedstawicieli innych robotniczych zawodów oraz 2 pracowników umysłowych.

Mniejszość żydowska zgłosiła listę zawierającą 15 nazwisk, przed wyborami skreślono dwóch kandydatów; ostatecznie na liście znalazło się 9 kupców, 2 krawców, zegarmistrz oraz pracownik biurowy. Listę otwierał Saul Pfeffer – 47-letni kupiec z Kamiennej.

Tak więc o 24 mandaty radnych ubiegało się 102 kandydatów, co daje 4,24 kandydata na 1 miejsce w radzie. Franciszek Pająk startował w wyborach z dwu list : narodowej (10 miejsce) i chadeckiej (5 miejsce). Komitety wyborcze zgłaszające powyższe listy ustaliły również nazwiska pełnomocników. Zostali nimi: Edward Turno (lita nr 1), Szczepan Rożek (lista nr 2), Paweł Piętak (lista nr 3), Saul Pfeffer (lista nr 4).

W wyniku wyborów przeprowadzonych w niedzielę 6 maja 1923 r. wyłoniona została 24-osobowa Rada Miejska miasta Kamienna w następującym składzie: Wacław Węgrzecki, ks. Jan Węgliński, Piotr Tylman, Józef Sosnowski, Edward Turno, Stefan Mazurowski, Leopold Serafin, Stanisław Frankiewicz, Władysław Cichocki (zrzekł się mandatu po wyborach), Stefan Rzuchowski (z listy 1), Antoni Sieczka, Szczepan Rożek, Ludwik Wiatr, Roman Bartosiewicz, Franciszek Pająk, Stanisław Jedynak, Feliks Michnowski, Franciszek Mazur (z listy 2), Wincenty Bilski, Jan Cegliński, Władysław Szczerba (z listy 3), Saul Pfeffer, Dawid – Mordka Perl, Chaskiel Chmielnicki, Abram Ostrowicz ( z listy 4).

Zastępcami radnych z listy 1 zostali Wacław Komarnicki, Wacław Wieruszewski, Roman Orlikowski, Aleksander Piotrowski i Edward Michnowski; z listy nr 2: Woźniak Józef, Karol Kowalik, Jan Zbroja, Wincenty Baruch; z listy nr 3 - Władysław Garbacz; z listy nr 4: Moszek Zylberman i Chaim Gincberg.

Wybory do rady miejskiej przyniosły zdecydowane zwycięstwo prawicy. Lista narodowa cieszyła się największa popularnością (37,5 % mandatów), następnie lista chadecka (33,3 % mandatów), wreszcie – żydowska (16,7 % mandatów), tylko 3 mandaty przypadły na listę PPS-u (12,5 %). Tak więc rada zdominowana została przez kandydatów startujących z list narodowo – chadeckich (70,8 % mandatów). Wyłonieni w wyborach radni prezentowali różne środowiska i zawody. Wśród radnych znalazł się duchowny rzymsko-katolicki, przemysłowcy, nauczyciel, pracownicy umysłowi, robotnicy największych zakładów przemysłowych, rolnicy, kupcy. Średnia wieku radnego rady miejskiej pierwszej kadencji wynosiła 44 lata, najstarsi radni wywodzili się chadecji (średnia ponad 51 lat), najmłodsi z PPS-u (średnia trochę powyżej 36 lat). Rada całkowicie zdominowana była przez mężczyzn, ciekawostką jest to, że na żadnej liście wyborczej nie znalazło się miejsce dla kobiety. Natomiast Franciszek Pająk startował w wyborach z dwóch list: z 10 miejsca listy endeckiej i 5 miejsca – chadeckiej (ostatecznie został radnym z tej drugiej). Na podkreślenie zasługuje fakt, że większość radnych zdobywała doświadczenie samorządowe w poprzednich latach, to dawało szansę na sprawne rozwiązywanie problemów miasta i jego mieszkańców.

Inauguracyjne, uroczyste posiedzenie Rady Miejskiej Kamiennej odbyło się w niedzielę 3 czerwca 1923 r. Wśród przedstawicieli władz obecny był starosta konecki – Czesław Gajzler, kierownicy prawie wszystkich wydziałów powiatowych, zastępca starosty – Józef Gierczak, naczelnik wydziału kancelaryjnego województwa kieleckiego – Franciszek Kociuszewski (?), powiatowy inspektor szkolny – Lumbeć, ustępujący wójt gminy Kamienna – Teofil Garbacz. W komplecie przybyli nowowybrani radni oraz liczni zaproszeni goście. Wśród nich dwóch parlamentarzystów, m.in. Tomasz Arciszewski, ks. Kazimierz Sykulski, szambelan papieski, były proboszcz bziński, w 1923 r. – proboszcz radomski, do niedawna poseł na sejm. Obecny był również dyrektor P.KKP oddział w Radomiu - Bolesław Jarzewski. Pierwsze posiedzenie rady zgromadziło czołowych obywateli miasta, obecny był wśród nich weteran – oficer z 1863 r. – Franciszek Wieczorkowicz.

Podczas pierwszego posiedzenia rady wybrano członków magistratu. Wśród nich znalazło się 3 miejskich radnych: Wacław Węgrzecki (funkcję radnego po nim objął Wacław Komarnicki), Piotr Tylman (jego miejsce zajął w radzie Wacław Wieruszewski), Antoni Sieczka (na jego miejsce do rady, dokooptowany został Józef Woźniak). Spoza rady do magistratu powołano na sekretarza Mariana Zwierzchowskiego (pełnił te funkcję przez kolejną kadencję). Wybrano również zastępcę burmistrza. Został nim Jan Grodnicki. Nie obsadzono urzędu burmistrza – dopiero drogą konkursu został nim dr Tadeusz Mażdżeński, który objął urząd 22 czerwca 1924 r. Po rocznej pracy zastąpił go następnie Wawrzyniec Ergietowski. Podczas kadencji trwającej do 3 sierpnia 1927 r. dwu radnych złożyło mandaty. Do pracy w Radomiu został przeniesiony ks. Jan Węgliński, zmarł Wacław Czaplarski. 

Uzyskanie praw miejskich dla Kamiennej, wyłonienie władz samorządowych kończyło kolejny etap jej rozwoju, zaczynał się nowy rozdział jej historii, równie pięknej i równie trudnej.

UZUPEŁNIENIE: KANDYDACI DO I RADY MIASTA 1923

Skład kandydatów do rady miasta z list 1 – endeckiej: Węgrzecki Wacław, Ks. Węgliński Jan, Tylman Piotr, Sosnowski, Józef (lat 44 przemysłowiec), Turno Edward (lat 42 – kierownik szkoły powszechnej), Mazurowski Stefan (lat 47 – naczelnik oddziału drogowego), Serafin Leopold (lat 52 –maszynista), Frankiewicz Stanisław (lat 39 – inżynier kolejowy), Cichocki Władysław (lat 48 –handlowiec), Rzuchowski Stefan (46-kasjer, płatnik PKP, ST. Skarżysko), Komarnicki Wacław (lat 43 – naczelnik oddziału mech. PKP), Wieruszewski Wacław (lat 54 tokarz), Pająk Franciszek (lat 47 –odlewnik), Orlikowski Roman (lat 50- maszynista), Piotrowski Aleksander (lat 57-maszynista), Michnowski Edward (52 – emaliernik), Ożdżeński Wincenty (lat 48 –młynarz), Starachowski Michał (lat 36 – stolarz), Wigdorowicz Bronisław (lat 38- technik), Sobótka Czesław (lat 35 – ślusarz), Długasiewicz Karol, Leśkiewicz Maksymilian (lat 50 – piekarz), Danowski Michał (lat 61 – kasjer), Pajek Zygmunt (lat 35 – kasjer towarowy PKP), Rawa Wincenty (38 lat – technik), Lewandowski Jan (lat 43 – maszynista), Madej Jan (lat 36 – sekretarz), Pacholczyk Władysław (lat 50 – kowal), Pudłowski Jan (lat 50 – nadz. Drogowy), Henryk Trzaskowski (lat 29 – buchalter), Tasak Andrzej (lat 38 – piekarz), Przyłęcki Jarosław (lat 42 – maszynista), Mazurkiewicz Jan (lat 45 – rymarz – tapicer), Burchard Franciszek (lat 34 – magazynier oddziału drogowego).

Skład kandydatów do rady miasta z listy 2 - chadeckiej: Sieczka Antoni, Rożek Szczepan, Wiatr Ludwik, Garbacz Teofil (skreślony), Bartosiewicz Roman (lat 52 – właściciel domu), Pająk Franciszek, Jedynak Stanisław (lat 37 – masarz), Michnowski Feliks (lat 54 – rolnik), Mazur Franciszek (lat 53 – robotnik), Woźniak Józef (lat 45 – handlowiec), Kowalik Karol (lat 54 – rolnik), Zbroja Jan (lat 38 – rolnik), Baruch Wincenty (lat 48 – masarz), Kotwica Władysław (lat 47 – rolnik), Leśkiewicz Maksymilian (lat 50– piekarz), Sieczka Piotr (lat 46 – rolnik), Marczyński Władysław (właściciel składu aptecznego), Krakowiak Jakub (lat 50 – maszynista), Szczepański Edward (lat 46 – maszynista), Barciński Wiktor, Gołębiowski Franciszek (lat 46 – masarz wł. domu), Mańkowski Adolf (lat 40 – felczer), Piotrowski Wacław (lat 36 – dyspozytor drużyn konduktorskich), Wijas Wincenty (lat 58 – rolnik), Bilski Bolesław (lat 32– rolnik), Ciaś Antoni (lat 52 – właściciel domu), Kosmal Jan (lat 46 – kowal kolejowy), Ungier Apolinary (lat 33 – maszynista), Pajek Zygmunt (lat 35 – kasjer kolejowy), Jaromin Józef (lat 46– rolnik), Rott Tomasz (lat 42– ślusarz), Nos Józef (lat 48– rolnik), Korzeniowski Mateusz (lat 50 – konduktor), Skorupski Jan (lat 46– piekarz), Miernik Julian (lat 47– ślusarz).

Kandydaci listy 3 PPS-u: Bilski Wincenty, Cegliński Jan, Szczerba Władysław, Garbacz Władysław (lat 38 – ślusarz), Cygański Jan (lat 44 – ślusarz), Komsta Jan (lat 39– majster), Bilski Roman (lat 36 – ślusarz), Pęcikiewicz Adam (lat 39 – maszynista), Skórski Andrzej (lat 40– giser), Nowak Stanisław (lat 34 – stolarz), Jarosiński Karol (lat 47 – tokarz), Gruszczyński Jan (lat 45 – giser), Denkiewicz Bolesław, Bimer Feliks (lat 32 – tokarz), Hantz Stefan (lat 41 – frezer), Ciura Ignacy (lat 37– ślusarz), Wójcik Franciszek (lat 31 – ślusarz), Gadecki Antoni (lat 45 – giser), Zep Stanisław (lat 32 – ślusarz), Jarosiński Michał (lat 34 – ślusarz), Tyburcy Antoni (lat 42 – ślusarz), Komsta Tomasz (lat 39 – ślusarz ), Dudek Władysław (lat 39 – ślusarz), Przygoda Stanisław.

Skład listy 4 - żydowskiej: Pfeffer Saul, Perl Mordka – Dawid (lat 41 – kupiec), Chmielnicki Chaskiel (lat 39 – krawiec), Ostrowicz Abram (lat 35 – pracownik biurowy), Zylberman Moszek ( lat 41 – kupiec), Gincberg Chaim (lat 32 – kupiec), Wołowski Hersz (lat 43 – krawiec), Urbach Jankiel (lat 44 – kupiec), Bryks Szmul (lat 45 – kupiec), Liberman Lejzor (lat 36 – kupiec), Szałat Szmul (lat 45 – kupiec), Eizenberg Joel (lat 41 – kupiec), Goldblum Chil (lat 29 – zegarmistrz).


Pierwsza Rada Miejska Miasta Kamienna


CDN

WIĘCEJ INFORMACJI NA TEMAT HISTORII MIASTA SKARŻYSKA-KAMIENNEJ, A TAKŻE O PROJEKCIE ZNAJDZIESZ NA STRONIE: http://wiekfest.pl/ 
Mariusz Busiek's Avatar

Mariusz Busiek

- Reklama -
ban_brzezinski.jpg
ban_winiarska.jpg
dompogrzebowy_out.jpg
Najnowsze artykuły
Zaproszenia
- Reklama -
Dobre Fotki Mariusz Busiek
Ostatnio komentowane
Ostatnio popularne
Na naszym Facebooku
Redakcja
ul. Paryska 232A/3
26-110 Skarżysko-Kamienna
+48 663 01 55 99
+48 508 12 72 16
kontakt@skarzysko24.pl
Nota prawna

Wydawca portalu skarzysko24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i postów zamieszczanych przez użytkowników portalu. Osoby zamieszczające wypowiedzi naruszające prawo lub prawem chronione dobra osób trzecich mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną lub cywilną.

Logowanie